Ελευθεροτυπία, Τρίτη 19 Μαρτίου 2013
Ο Θανάσης Σαράντος περιοδεύει με το κλασικό διήγημα του Αλ. Παπαδιαμάντη
Ο «Αμερικάνος» στην επαρχία
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ
Είναι τεράστια όχι μόνο κυριολεκτικά αλλά και συμβολικά η απόσταση που χωρίζει το θίασο του Ρόμπερτ Γουίλσον και το Piccolo Teatro απ' την ελληνική επαρχία, την οποία οργώνει με πείσμα και με τον παπαδιαμάντειο λόγο στις αποσκευές ως Αμερικάνος (απ' την ομώνυμη νουβέλα) ο Θανάσης Σαράντος.
«Ακόμα και αυτό που "πουλάνε" στο Εθνικό ως "Οδύσσεια" είναι μια κακογραμμένη γερμανική μεταγραφή», λέει ο ηθοποιός
Μετακινούμενος άοκνα τα τελευταία χρόνια, χωρίς χρηματοδότη, από την Κρήτη μέχρι την Καβάλα, φιλοδοξεί να φτάσει έως τον Έβρο. Πάντως στις 31 του μήνα ο «Αμερικάνος», που συμπληρώνει αισίως τέσσερα χρόνια περιπλάνησης, θα κάνει στάση στο ΔΗΠΕΘΕ Κέρκυρας και στις 7 Απριλίου στον «Απόλλωνα» του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας.
Ο ηθοποιός -«ελεύθερος σκοπευτής» και «μοναχικός καουμπόι», όπως αυτοπροσδιορίζεται- μαθητής του Γουίλσον και συνεργάτης του αείμνηστου Τάσου Μπαντή, γνωρίζει καλά ποιες είναι οι συνθήκες που επικρατούν στη θεατρική πιάτσα. «Κάποιοι εκμεταλλεύονται την κρίση και το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών δεν κάνει τίποτα», λέει. «Δεν είμαι μέλος πια του ΣΕΗ, δεν με εκπροσωπεί. Οταν βρέθηκα σε δύσκολη κατάσταση αναγκάστηκα να βρω την άκρη μόνος, με δικηγόρους. Δεν εκπροσωπεί πια τη μεγάλη μάζα των ηθοποιών. Τόσο καιρό δεν έχει λήξει το θρίλερ των συλλογικών συμβάσεών μας, ο χρόνος κυλά εις βάρος μας, στο τέλος θα γίνει ο μισθός μας 200 ευρώ και θα λέμε κι ευχαριστώ».
«Σκάνδαλο»
Ακόμα και την πολιτιστική πολιτική την έχουν αναλάβει κοσμικογράφοι, υποστηρίζει. «Μην πάμε μακριά. Ακόμα και αυτό που "πουλάνε" στο Εθνικό ως "Οδύσσεια" είναι μια κακογραμμένη γερμανική μεταγραφή. Το λέω εγώ που υπήρξα ηθοποιός του Γουίλσον και έχω σπουδάσει μαζί του. Είναι όμως σκάνδαλο να έχουν ξοδευτεί τόσα λεφτά -κανείς δεν ξέρει πόσα ακριβώς- για μια τέτοια "Οδύσσεια". Αυτός είναι σήμερα ο ρόλος του Εθνικού, που δεν υπάρχουν φάρμακα για τους καρκινοπαθείς, οι γκλαμουρέ παραστάσεις; Το Εθνικό δεν είναι μαγαζί ιδιώτη, αλλά κρατικός θεσμός».
Κάποιος που δεν γνωρίζει το ήθος του Θανάση Σαράντου και τα κίνητρά του ακούγοντάς τον ίσως να τον παρεξηγήσει, να τον θεωρήσει «πικραμένο». «Δηλαδή, πρέπει να μας βάλουνε φίμωτρο επειδή μιλάμε, αυτό δεν είναι χούντα;» επισημαίνει, υποστηρίζοντας ότι εκδιώχθηκε από το Εθνικό Θέατρο μετά τον «Ασχημο» του Μάγενμπουργκ. Ζήτησε ακρόαση από τον Γιάννη Χουβαρδά, αλλά ουδέποτε τον δέχτηκε. Κι όταν αργότερα έκανε πρόταση για το «Τρωίλος και Χρυσηίδα», τελικά είδε να το σκηνοθετεί ο Λιθουανός Κορσουνόβας. «Ηρθε και απήλθε. Δεν ανέβηκε ο Σέξπιρ ποτέ. Μιλάω για τη δική μου πρόταση. Γι' αυτό, τον κατηγορώ δημοσίως».
Ο ίδιος αποδεικνύει με τον «Αμερικάνο» ότι τον αφορά σχεδόν αποκλειστικά -τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια- το ελληνικό έργο κι η ελληνική γλώσσα. «Τον ξεκίνησα χωρίς καμία υποστήριξη, ούτε καν ηθική. Μάλιστα εισέπραξα και την ελαφριά κοροϊδία από τους συναδέλφους μου. Κι όμως. Εχω καταφέρει ολομόναχος να πάω τον Παπαδιαμάντη σε 25 πόλεις στην περιφέρεια».
Σε μια περιφέρεια σε κρίση. Ποια ήταν και είναι η ανταπόκριση; «Επειδή στην επαρχία υπάρχουν ακόμα οικογενειακοί δεσμοί και φιλίες, οι άνθρωποι δεν έχουν διαβρωθεί, το κοινό είναι πιο γνήσιο από την Αθήνα. Ολα αυτά που βγαίνουν από τον Παπαδιαμάντη τους αφορούν άμεσα. Νιώθουν όλοι ότι το διήγημα μιλά για μια Ελλάδα που έχει χαθεί, ελπίζω όχι οριστικά. Μια Ελλάδα με φιλότιμο». Μήνα με το μήνα αλωνίζοντας την Ελλάδα βλέπει την κατάσταση να χειροτερεύει: «Σκέφτονται οι άνθρωποι ακόμα και το πενηνταράκι που θα δώσουν. Εμένα όμως δεν με ενδιαφέρει να βγάλω λεφτά».
Σκληρή δουλειά
Το ότι φτάσαμε εδώ δεν είναι προϊόν της οικονομικής κρίσης αποκλειστικά, τονίζει, αλλά και της ηθικής, η οποία «έχει επωαστεί δεκαετίες με υποσχεσιολογίες ομάδων που δημιουργήθηκαν με άλλοθι ένα αριστερό προσωπείο και μια υποτιθέμενη μεταπολίτευση που ποτέ δεν συντελέστηκε πράγματι και στην Ελλάδα δεν έχουμε ξεπεράσει, όπως οι Ισπανοί, το μετεμφυλιακό σύνδρομο».
Είναι παράξενο αλλά τη θεατρική ζωή του τη μετρά από τον Παπαδιαμάντη κι έπειτα. «Ο κόσμος νομίζει ότι κάνω το ίδιο πράγμα. Ομως αυτό μεταλλάσσεται, προχωράει. Είναι μια πολύ σκληρή δουλειά το θέατρο, με πολλές θυσίες. Πάνω απ' όλα προσωπικές, δεν μπορείς να κάνεις και κοσμική ζωή και θέατρο μαζί».
Δεν έχει την ανάγκη να προχωρήσει σε κάτι νέο; «Ναι, θέλω να δουλέψω τον "Αίαντα" με επτά ηθοποιούς και το "Κουαρτέτο" του Χάινερ Μίλερ». Συζητά και με τη Λεία Βιτάλη για το νέο της θεατρικό έργο.
Βιοπορίζεται από την τέχνη του; «Είμαι ένας άνθρωπος με ελάχιστες ανάγκες, τα τσιγάρα μου και έναν καφέ. Δεν έχουμε ανάγκες μεγάλες. Ζω με τον "Αμερικάνο"».
Ο Θανάσης Σαράντος περιοδεύει με το κλασικό διήγημα του Αλ. Παπαδιαμάντη
Ο «Αμερικάνος» στην επαρχία
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ
Είναι τεράστια όχι μόνο κυριολεκτικά αλλά και συμβολικά η απόσταση που χωρίζει το θίασο του Ρόμπερτ Γουίλσον και το Piccolo Teatro απ' την ελληνική επαρχία, την οποία οργώνει με πείσμα και με τον παπαδιαμάντειο λόγο στις αποσκευές ως Αμερικάνος (απ' την ομώνυμη νουβέλα) ο Θανάσης Σαράντος.
«Ακόμα και αυτό που "πουλάνε" στο Εθνικό ως "Οδύσσεια" είναι μια κακογραμμένη γερμανική μεταγραφή», λέει ο ηθοποιός
Μετακινούμενος άοκνα τα τελευταία χρόνια, χωρίς χρηματοδότη, από την Κρήτη μέχρι την Καβάλα, φιλοδοξεί να φτάσει έως τον Έβρο. Πάντως στις 31 του μήνα ο «Αμερικάνος», που συμπληρώνει αισίως τέσσερα χρόνια περιπλάνησης, θα κάνει στάση στο ΔΗΠΕΘΕ Κέρκυρας και στις 7 Απριλίου στον «Απόλλωνα» του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας.
Ο ηθοποιός -«ελεύθερος σκοπευτής» και «μοναχικός καουμπόι», όπως αυτοπροσδιορίζεται- μαθητής του Γουίλσον και συνεργάτης του αείμνηστου Τάσου Μπαντή, γνωρίζει καλά ποιες είναι οι συνθήκες που επικρατούν στη θεατρική πιάτσα. «Κάποιοι εκμεταλλεύονται την κρίση και το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών δεν κάνει τίποτα», λέει. «Δεν είμαι μέλος πια του ΣΕΗ, δεν με εκπροσωπεί. Οταν βρέθηκα σε δύσκολη κατάσταση αναγκάστηκα να βρω την άκρη μόνος, με δικηγόρους. Δεν εκπροσωπεί πια τη μεγάλη μάζα των ηθοποιών. Τόσο καιρό δεν έχει λήξει το θρίλερ των συλλογικών συμβάσεών μας, ο χρόνος κυλά εις βάρος μας, στο τέλος θα γίνει ο μισθός μας 200 ευρώ και θα λέμε κι ευχαριστώ».
«Σκάνδαλο»
Ακόμα και την πολιτιστική πολιτική την έχουν αναλάβει κοσμικογράφοι, υποστηρίζει. «Μην πάμε μακριά. Ακόμα και αυτό που "πουλάνε" στο Εθνικό ως "Οδύσσεια" είναι μια κακογραμμένη γερμανική μεταγραφή. Το λέω εγώ που υπήρξα ηθοποιός του Γουίλσον και έχω σπουδάσει μαζί του. Είναι όμως σκάνδαλο να έχουν ξοδευτεί τόσα λεφτά -κανείς δεν ξέρει πόσα ακριβώς- για μια τέτοια "Οδύσσεια". Αυτός είναι σήμερα ο ρόλος του Εθνικού, που δεν υπάρχουν φάρμακα για τους καρκινοπαθείς, οι γκλαμουρέ παραστάσεις; Το Εθνικό δεν είναι μαγαζί ιδιώτη, αλλά κρατικός θεσμός».
Κάποιος που δεν γνωρίζει το ήθος του Θανάση Σαράντου και τα κίνητρά του ακούγοντάς τον ίσως να τον παρεξηγήσει, να τον θεωρήσει «πικραμένο». «Δηλαδή, πρέπει να μας βάλουνε φίμωτρο επειδή μιλάμε, αυτό δεν είναι χούντα;» επισημαίνει, υποστηρίζοντας ότι εκδιώχθηκε από το Εθνικό Θέατρο μετά τον «Ασχημο» του Μάγενμπουργκ. Ζήτησε ακρόαση από τον Γιάννη Χουβαρδά, αλλά ουδέποτε τον δέχτηκε. Κι όταν αργότερα έκανε πρόταση για το «Τρωίλος και Χρυσηίδα», τελικά είδε να το σκηνοθετεί ο Λιθουανός Κορσουνόβας. «Ηρθε και απήλθε. Δεν ανέβηκε ο Σέξπιρ ποτέ. Μιλάω για τη δική μου πρόταση. Γι' αυτό, τον κατηγορώ δημοσίως».
Ο ίδιος αποδεικνύει με τον «Αμερικάνο» ότι τον αφορά σχεδόν αποκλειστικά -τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια- το ελληνικό έργο κι η ελληνική γλώσσα. «Τον ξεκίνησα χωρίς καμία υποστήριξη, ούτε καν ηθική. Μάλιστα εισέπραξα και την ελαφριά κοροϊδία από τους συναδέλφους μου. Κι όμως. Εχω καταφέρει ολομόναχος να πάω τον Παπαδιαμάντη σε 25 πόλεις στην περιφέρεια».
Σε μια περιφέρεια σε κρίση. Ποια ήταν και είναι η ανταπόκριση; «Επειδή στην επαρχία υπάρχουν ακόμα οικογενειακοί δεσμοί και φιλίες, οι άνθρωποι δεν έχουν διαβρωθεί, το κοινό είναι πιο γνήσιο από την Αθήνα. Ολα αυτά που βγαίνουν από τον Παπαδιαμάντη τους αφορούν άμεσα. Νιώθουν όλοι ότι το διήγημα μιλά για μια Ελλάδα που έχει χαθεί, ελπίζω όχι οριστικά. Μια Ελλάδα με φιλότιμο». Μήνα με το μήνα αλωνίζοντας την Ελλάδα βλέπει την κατάσταση να χειροτερεύει: «Σκέφτονται οι άνθρωποι ακόμα και το πενηνταράκι που θα δώσουν. Εμένα όμως δεν με ενδιαφέρει να βγάλω λεφτά».
Σκληρή δουλειά
Το ότι φτάσαμε εδώ δεν είναι προϊόν της οικονομικής κρίσης αποκλειστικά, τονίζει, αλλά και της ηθικής, η οποία «έχει επωαστεί δεκαετίες με υποσχεσιολογίες ομάδων που δημιουργήθηκαν με άλλοθι ένα αριστερό προσωπείο και μια υποτιθέμενη μεταπολίτευση που ποτέ δεν συντελέστηκε πράγματι και στην Ελλάδα δεν έχουμε ξεπεράσει, όπως οι Ισπανοί, το μετεμφυλιακό σύνδρομο».
Είναι παράξενο αλλά τη θεατρική ζωή του τη μετρά από τον Παπαδιαμάντη κι έπειτα. «Ο κόσμος νομίζει ότι κάνω το ίδιο πράγμα. Ομως αυτό μεταλλάσσεται, προχωράει. Είναι μια πολύ σκληρή δουλειά το θέατρο, με πολλές θυσίες. Πάνω απ' όλα προσωπικές, δεν μπορείς να κάνεις και κοσμική ζωή και θέατρο μαζί».
Δεν έχει την ανάγκη να προχωρήσει σε κάτι νέο; «Ναι, θέλω να δουλέψω τον "Αίαντα" με επτά ηθοποιούς και το "Κουαρτέτο" του Χάινερ Μίλερ». Συζητά και με τη Λεία Βιτάλη για το νέο της θεατρικό έργο.
Βιοπορίζεται από την τέχνη του; «Είμαι ένας άνθρωπος με ελάχιστες ανάγκες, τα τσιγάρα μου και έναν καφέ. Δεν έχουμε ανάγκες μεγάλες. Ζω με τον "Αμερικάνο"».
