Στον 'Αμερικάνο' Του Α. Παπαδιαμάντη Με Τον Θ. Σαράντο (κείμενο: Δήμητρα Λαμπροπούλου)

Μνήμες και παρόντα μπλεγμένα, σε ένα συνεχές παιχνίδι του χρόνου

Την ώρα που έφτασα στο θέατρο τα φώτα ήταν ακόμα ανοιχτά και ο μουσικός (Γιώργος Τζιαφέττας) ρύθμιζε τις χορδές από το σαντούρι του, "πόσο τέλειο ήχο έχει", σκέφτηκα. Δίπλα του ένα πιάνο έχασκε ανοιχτό δείχνοντας όλες του τις χορδές, πάντα έτοιμο να υποκύψει στα δάχτυλα που θα ακουμπήσουν πάνω του."Παιδιά ανοίγουμε πόρτες" ακούστηκε μια φωνή και ο μουσικός χάθηκε από τη σκηνή. Οι θεατές κάθισαν στις θέσεις τους, τα φώτα χαμήλωσαν, ο μουσικός ξαναεμφανίστηκε, κάθισε στο πιάνο του και άρχισε να παίζει. Γράμματα έτρεξαν μπροστά στα μάτια μας. Δασείες και ψιλές μιας άλλης εποχής μας κατέκλυσαν. Μια ψηλόλιγνη μορφή μπήκε από το βάθος της σκηνής με μια τεράστια βαλίτσα στο χέρι. Με πάτημα σταθερό και δυνατό ήρθε κοντά μας. Ο "Αμερικάνος" μόλις ξεκινούσε το ταξίδι του με συνεπιβάτες όλους εμάς και για αποσκευή τη ζωή του ολόκληρη.

κείμενο | δήμητρα λαμπροπούλου */* φωτογραφίες | τάσος θώμογλου */* επιμέλεια | ιάκωβος καγκελίδης

Η παράσταση είναι μια θεατρική διασκευή του ομώνυμου έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη που σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί ο Θανάσης Σαράντος, σε μουσική επιμέλεια Λ. Πηγούνη. Παραμονή Χριστουγέννων και στη Σκιάθο φτάνει ένας ξένος αλλιώτικος από τους άλλους. Είναι ένας Έλληνας μετανάστης, που γυρνάει από την Αμερική μετά από 20 χρόνια και ψάχνει να βρει ό,τι με πόνο άφησε πίσω φεύγοντας. Περιπλανιέται στο λιμάνι, στα καπηλειά, στα στενοσόκακα και μαζί περιπλανιέται στις αναμνήσεις του. Αναζητά με λαχτάρα να δει τους γονείς του και το πατρικό του σπίτι. Μα πιο πολύ από όλα ποθεί να βρει την αγάπη που άφησε πίσω του φεύγοντας.

Μνήμες και παρόντα μπλεγμένα αδιάσειστα σε ένα συνεχές παιχνίδι του χρόνου. Όλη η Σκιάθος ξεδιπλώνεται στα μάτια της φαντασίας των θεατών. Και εκείνα τα πρόσωπα, τόσο ρεαλιστικά δοσμένα, μέσα από τη ντοπιολαλιά τους τα βλέπεις να περνάνε από μπροστά σου ένα ένα. Ο μπακάλης, που κλέβει στο ζύγι, οι καπεταναίοι με τις ιστορίες του, οι πιωμένοι αχθοφόροι και το ξέφρενο γλέντι τους, τα μικρά παιδιά που τραγουδάνε τα παραδοσιακά κάλαντα από σπίτι σε σπίτι, η ερωτευμένη γυναίκα που τραγουδά για την αγάπη που της πήρε η ξενιτιά και η γριά η μαυροφορεμένη είναι εκεί, την ακούς, την βλέπεις να κάθεται μπροστά στην πυροστιά. Και όμως είναι έργο με ένα και μόνο ηθοποιό, με άμεσες και συνεχείς εναλλαγές των ρόλων. Το μπερέ, το κασκόλ ,ο φακός και εκείνος ο ήχος από τα κέρματα που πέφτουν στο τασάκι! Δεν μπορείς να τραβήξεις το βλέμμα από πάνω του. Οι συνοδοί του σε αυτό το ταξίδι επί σκηνής είναι η μουσική και οι φωτισμοί. Νότες βαριές και δυνατές από το πιάνο να επιτείνουν και να εκφράζουν την ένταση και την αγωνία. Νότες απαλές και τρυφερές από το σαντούρι να συνοδεύουν στιγμές αναπόλησης και χαράς. Χορδές που χρησιμοποιούνται πολύ διαφορετικά από τον παραδοσιακό τους ρόλο. Οι φωτισμοί δυνατοί, χαμηλοί, παίζουν με τα χρώματα και ακολουθούν και αυτοί τα γεγονότα. Το φως από το παράθυρο της αγαπημένης το έχω ακόμα μπροστά στα μάτια μου. Ένα ονειρικό σκηνικό ξεδιπλώνεται.

Ο γυρισμός του ξενιτεμένου είναι ένα θέμα που απασχόλησε πολύ τη λογοτεχνία, όμως ο "Αμερικάνος" του Παπαδιαμάντη είναι ένα κείμενο πολλαπλών αναγνώσεων. Ο πόνος του ξενιτεμένου για ό,τι έχασε και ό,τι ξέχασε από την πατρίδα, η χαρά του γυρισμού, η μοναξιά, η αντιμετώπιση της κοινωνίας στο "ξένο" και στο από αλλού φερμένο, ο τρόπος ζωής των ανθρώπων μιας άλλης εποχής, που όλο αλλάζει και όλο μένει ίδιος και τέλος η δύναμη της αληθινής αγάπης που νικά στον αγώνα δρόμου της ζωής και ας έχει εμπόδια το χρόνο και την απόσταση.

Κλείνοντας το κείμενο θέλω να παραθέσω 2 λόγια από τη συνομιλία που είχα με τον Θανάση Σαράντο. Του είπα λοιπόν ότι τον ένιωσα να έρχεται πολύ κοντά στο κοινό, "Είναι σωστή η αίσθησή σου", μου απάντησε. "Θέλω να βλέπω τους θεατές. στα μάτια. Από τα μάτια τους παίρνω την ενέργεια για να συνεχίσω." Και τότε κατάλαβα. Είναι αυτή η αμφίδρομη σχέση ,είναι αυτή η μαγεία μιας δυνατής παράστασης, είναι αυτή η μαγεία του θεάτρου.
κείμενο | δήμητρα λαμπροπούλου
φωτογραφίες | τάσος θώμογλου 
επιμέλεια | ιάκωβος καγκελίδης

Πηγή http://www.rejected.gr/subs/views/theater/o-amerikanos.html